Απόσυρση ψυκτικών και κλιματιστικών μονάδων: ποια είναι η διαδικασία

Ο εξοπλισμός ψύξης και κλιματισμού, είτε αφορά σε οικιακή είτε σε επαγγελματική χρήση, απαιτεί συγκεκριμένους χειρισμούς κατά την απόσυρσή του. Τα υλικά που απαρτίζουν τον εξοπλισμό αυτό, καθώς και τα ψυκτικά μέσα που περιέχει είναι ιδιαιτέρως βλαβερά για το περιβάλλον αν δεν απορριφθούν σωστά. Πολύ σημαντικό επίσης είναι το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος του εξοπλισμού μπορεί να ανακυκλωθεί και να επαναχρησιμοποιηθεί, ωφελώντας σημαντικά και το περιβάλλον αλλά και την οικονομία.

Για τους λόγους αυτούς, η εταιρία μας προχώρησε σε μελέτη των διαδικασιών που απαιτούνται για την απόσυρση αυτού του εξοπλισμού στη χώρα μας. Η ορθή περιβαλλοντική διαχείριση μάς αφορά άμεσα: ακολουθούμε τα αυστηρότερα πρότυπα κατά την παραγωγή των κλιματιστικών μας μονάδων και καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να προστατεύουμε το περιβάλλον καθόλη τη διάρκεια ζωής των προϊόντων μας, ακόμα και μετά το πέρας του κύκλου ζωής τους. Οι πληροφορίες που ακολουθούν αποτελούν μία προσπάθεια συλλογής και παράθεσης όλων των σχετικών πληροφοριών για την απόσυρση των ψυκτικών και κλιματιστικών μονάδων, προς ενημέρωση και διευκόλυνση των καταναλωτών.

Ο εξοπλισμός στον οποίο θα αναφερθούμε αφορά σε μονάδες ανταλλαγής θερμότητας. Τέτοιες μονάδες είναι π.χ.  τα ψυγεία, οι συσκευές κλιματισμού, οι αντλίες θερμότητας, οι συσκευές αφύγρανσης κτλ. Σύμφωνα με τις κείμενες νομοθεσίες, ο εξοπλισμός ανταλλαγής θερμότητας εντάσσεται στα Απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (Α.Η.Η.Ε.). Σε αυτήν την κατηγορία υπάγεται οποιοσδήποτε εξοπλισμός διαθέτει εσωτερικά κυκλώματα στα οποία εμπεριέχονται ουσίες πλην του νερού, όπως ψυκτικό μέσο ή δευτερεύον ρευστό που χρησιμοποιείται για τις μεταβολές της θερμοκρασίας ή/και της υγρασίας χώρων/εγκαταστάσεων κτλ.

Σύμφωνα με τα Π.Δ.117/2004, Π.Δ. 15/2006, την ΚΥΑ 23615/2014 και σε συμμόρφωση με τις διατάξεις των Οδηγιών 2002/96/ΕΚ, 2002/95/ΕΚ, 108/2003/ΕΚ και 2012/19/ΕΕ, η χωριστή συλλογή των Α.Η.Η.Ε. από τα μεικτά αστικά απόβλητα, κυρίως και κατά προτεραιότητα των αποβλήτων εξοπλισμού ανταλλαγής θερμότητας ο οποίος περιέχει ψυκτικό μέσο είναι υποχρεωτική. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι επιβάλλεται η εξειδικευμένη επεξεργασία τους, με σκοπό την επαναξιοποίησή τους κατά την οποία θα πρέπει να επιτυγχάνεται υψηλό επίπεδο ανακύκλωσης. Παράλληλα, απαγορεύεται η συλλογή και μεταφορά τους από κοινού με τα λοιπά απόβλητα.

Α. ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

Η συλλογή αυτού του είδους αποβλήτων οικιακής προέλευσης π.χ. μικροσυσκευές όπως οι αφυγραντήρες, πραγματοποιείται σε σημεία που φέρουν την κατάλληλη σήμανση π.χ. κάδοι ανακύκλωσης συσκευών, που βρίσκονται συνήθως σε καταστήματα που πωλούν ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά είδη, σε αλυσίδες super market, αλλά και σε συμβεβλημένα δημοτικά σημεία. Οι μεγαλύτερες συσκευές οικιακής προέλευσης π.χ. οικιακά κλιματιστικά, ψυγεία κτλ. δύναται να ανακυκλωθούν με την αγορά καινούριας συσκευής. Τα καταστήματα ηλεκτρικών ειδών παραλαμβάνουν χωρίς χρέωση την παλιά συσκευή κατά την παράδοση της καινούριας. Αν δεν έχει πραγματοποιηθεί αγορά νέου εξοπλισμού, η ανακύκλωση μπορεί να γίνει στο δήμο της περιοχής που υπάγεται ο κάτοχος της συσκευής, επικοινωνώντας τηλεφωνικά με το δήμο για να ορισθεί η μέρα και η ώρα συλλογής του εξοπλισμού από το πεζοδρόμιο. Εναλλακτικά, αν ο κάτοχος της συσκευής διαθέτει το κατάλληλο μεταφορικό μέσο,  μπορεί να μεταφέρει την παλιά συσκευή σε χώρο συλλογής του δήμου. Σε κάθε περίπτωση, οι τελικοί χρήστες υποχρεούνται να διαχωρίσουν τα Α.Η.Η.Ε. από τα λοιπά απόβλητα και να τα παραδώσουν χωρίς οικονομική επιβάρυνση είτε στα σημεία συλλογής είτε απευθείας σε μονάδες ανακύκλωσης. 

Β. ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΥΛΕΥΣΗΣ

Για τα Α.Η.Η.Ε. μη οικιακής προέλευσης που προέρχονται από εμπορικές, βιομηχανικές, ξενοδοχειακές, νοσοκομειακές και άλλες πηγές, η συλλογή γίνεται από νόμιμους συλλογείς – μεταφορείς απευθείας από τις εγκαταστάσεις των χρηστών. Η διαδικασία που ακολουθείται κατά την παραλαβή αυτής της κατηγορίας Α.Η.Η.Ε. από το σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης (εγκεκριμένοι φορείς δημοσίου συμφέροντος που οργανώνουν τις εργασίες διαχείρισης αποβλήτων όπως συλλογή, μεταφορά, αποθήκευση, ανάκτηση) είναι η εξής:

• Έκδοση Δελτίου αποστολής, είτε του χρήστη, είτε του συλλογέα προς στο σύστημα
• Το σύστημα διαχείρισης χορηγεί Βεβαίωση Παραλαβής των Α.Η.Ε.Ε. προς τον χρήστη. Η Βεβαίωση χρησιμεύει για τη διαγραφή της αποσυρόμενης μονάδας από τον πάγιο εξοπλισμό του χρήστη δηλαδή της επιχείρησης/βιομηχανίας/ξενοδοχείου κτλ.

Στις  περιπτώσεις αυτές, το κόστος εναλλακτικής διαχείρισης καλύπτεται από τον χρήστη που αποσύρει τον εξοπλισμό, εκτός εάν:

1. τα αποσυρόμενα προϊόντα αντικαθίστανται από νέο ισοδύναμου τύπου εξοπλισμό, για τον οποίο ο προμηθευτής του έχει ήδη πληρώσει χρηματική εισφορά (τέλη ανακύκλωσης) κατά την πώλησή του ή

2. είναι εξοπλισμός ο οποίος είχε διατεθεί στην αγορά μετά τις 13 Αυγούστου 2005

Ως σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης όλων των κατηγοριών Α.Η.Η.Ε. έχει ορισθεί σύμφωνα με την ΚΥΑ 105134/10-6-2004 (ΦΕΚ905/2014), το συλλογικό σύστημα «Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε.». Η Ανακύκλωση Συσκευών, αναλαμβάνει την εκτέλεση όλων των απαραίτητων διαδικασιών μετά την παράδοση του εξοπλισμού.  Σε αυτές περιλαμβάνονται η προώθηση του εξοπλισμού σε αδειοδοτημένες μονάδες επεξεργασίας, η προσωρινή αποθήκευση, η αποσυναρμολόγηση, η απορρύπανση, η μηχανική επεξεργασία κτλ.  Οι εξοπλισμοί που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της Ανακύκλωσης Συσκευών Α.Ε. περιγράφονται αναλυτικά στο άρθρο 3 της ΚΥΑ 23615/2014.

 Η διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθήσουν οι χρήστες που επιθυμούν να απορρίψουν κάποιο εξοπλισμό ανταλλαγής θερμότητας μη οικιακής προέλευσης είναι η εξής:

• Αρχικά θα πρέπει να απευθυνθούν σε αδειούχους ψυκτικούς ή εταιρείες με την κατάλληλη πιστοποίηση διαχείρισης φθοριούχων αερίων, για την ορθή απεγκατάσταση του εξοπλισμού τους (αποσύνδεση ηλεκτρολογικών και υδραυλικών συνδέσεων και έλεγχο διαρροών μονάδας).
• Ο πιστοποιημένος τεχνικός μετά τις εργασίες αποσύνδεσης, θα παραδώσει έντυπο καλής εκτέλεσης εργασιών στον χρήστη για την επιτυχή απεγκατάσταση του εξοπλισμού του.
• Στη συνέχεια οι χρήστες μπορούν να επικοινωνήσουν με την Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. για τη συλλογή του αποβλήτου Η.Η.Ε. κοινοποιώντας τα στοιχεία της εταιρείας τους, τον τόπο παραλαβής, την αναλυτική κατάσταση και τα στοιχεία του προς απόσυρση εξοπλισμού.

Περιβαλλοντικά, αλλά και βάσει νομοθεσίας, επιβάλλεται η παράδοση των συσκευών συμπεριλαμβανομένων όλων των μερών τους. Σε αυτά μπορεί να εμπεριέχονται οι ελεγχόμενες ουσίες των μονάδων (ψυκτικό μέσο), οι οποίες θα ανακτηθούν κατά το στάδιο της απορρύπανσης και θα διαχειριστούν σύμφωνα με τον αντίστοιχο κωδικό ΕΚΑ από τις μονάδες διαχείρισης. Σημειώνεται ότι, υπεύθυνος για τη δήλωση ποσοτήτων ενδεχόμενης ανάκτησης ή διαρροής ψυκτικού ρευστού που μπορεί να είχε η μονάδα όπως και η δήλωση παύσης λειτουργίας του εξοπλισμού στο πληροφοριακό σύστημα παρακολούθησης F-GAS & ODS του ΥΠΕΝ, που λειτουργεί βάσει του Κανονισμού 517/2014, είναι ο χρήστης. Οι προβλεπόμενες από τη νομοθεσία κυρώσεις για τη μη ορθή διαχείριση αποβλήτων Α.Η.Η.Ε., ορίζονται στο άρθρο 1 του Π.Δ.117/2014 και Ν. 1650/86 άρθρο 28 όπως τροποποιείται στο άρθρο 7 του Ν. 4042/2012.

 

Για περισσότερες πληροφορίες ή διευκρινήσεις σχετικά με την απεγκατάσταση εξοπλισμού μπορείτε να απευθυνθείτε σε αρμόδια εταιρεία συντήρησης ψυκτικών και κλιματιστικών μονάδων.

Για περισσότερες πληροφορίες ή διευκρινήσεις σχετικά με την απόσυρση του εξοπλισμού μπορείτε να απευθυνθείτε στους κάτωθι φορείς:

• Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας – Τμήμα Διαχείρισης Αποβλήτων

Τηλέφωνο: 213.1513000 /  http://www.ypeka.gr/el-gr/

• Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.)

Τηλέφωνο: 210.8647420  / https://www.eoan.gr/el/

• Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. – Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Α.Η.Η.Ε.

Τηλέφωνο: 210.5319780  / www.electrocycle.gr

 

ΠΗΓΕΣ :

1. ΥΠΕΚΑ. «Ενναλακτική διαχείριση συσκευασιών και άλλων προϊόντων». [Ηλεκτρονικό] Οκτώβριος 2009. http://anakyklosi.ypeka.gr/v.menu/ahhe/ahhe.html

2. Ε.Ο.ΑΝ. «Απόβλητα ειδών Ηλεκτρικού & Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑHHE)». [Ηλεκτρονικό] Ιούλιος 2020. https://www.eoan.gr/el/content/13/apovlita-eidon-ilektrikou-ilektronikou-exoplismou-ahhe

3. ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Α.Ε. «Ανακύκλωση στην πράξη». [Ηλεκτρονικό] Ιούλιος 2020 https://www.electrocycle.gr/basic-page/6039/anakyklosi-stin-praxi

 

Συκή Χριστίνα, Service Sales Support, AHI Carrier S.E. Europe

Mechanical Engineer T.E., MSc 

Materials Science and Engineering, NTUA